اثر کشت مخلوط افزایشی ذرت و لوبیا بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و پویایی جامعه علف های هرز

یکی از راهکارهای کنترل علف های هرز، افزایش تنوع زیستی و استفاده از کشت مخلوط می باشد. به منظور ارزیابی اثر کشت مخلوط ذرت و لوبیا بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و کنترل علف های هرز در شرایط آب و هوایی زنجان، آزمایشی در سال 1389 به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با دو عامل شامل نسبت های مختلف اختلاط ذرت و لوبیا در شش سطح شامل افزودن 20، 40، 60، 80% تراکم بهینه لوبیا به تراکم بهینه ذرت به همراه کشت خالص هر دو گیاه؛ به عنوان عامل اصلی و عامل فرعی شامل علف های هرز در دو سطح کنترل و عدم کنترل، و در سه تکرار به اجرا در آمد. نتایج آزمایش نشان داد بیشترین عملکرد مخلوط در شرایط عدم کنترل علف های هرز مربوط به کشت مخلوط افزایشی 60% لوبیا (9442 کیلوگرم در هکتار) بود به طوریکه نسبت به کشت خالص ذرت و کشت خالص لوبیا به ترتیب 3/44% و 6/309% افزایش رانشان داد. و بیشترین کنترل علف های هرز در کشت -مخلوط افزایشی 80% لوبیا به دست آمد (99/69 درصد کاهش زیست توده علف های هرز نسبت به کشت خالص ذرت). کشت مخلوط های افزایشی80% و60% لوبیا به ترتیب با 86 و 93 بوته علف هرز در مترمربع، کمترین تراکم کل علف هرز را نسبت به بقیه تیمارها نشان دادند. در شرایط عدم کنترل علف-های هرز ، بیشترین عملکرد دانه ذرت درکشت مخلوط افزایشی60% لوبیا (7813 کیلوگرم در هکتار) وکمترین عملکرد دانه در کشت خالص ذرت (6530 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد. درارتباط با اکثر شاخص های ارزیابی کشت مخلوط، هر یک از این شاخص ها در نسبت های مختلف کشت مخلوط افزایشی نسبت به تک کشتی هر دو گیاه، برتری نشان دادند. بیشترین سودمندی بر اساس شاخص های نسبت برابری زمین (ler) در کشت مخلوط افزایشی80 % لوبیا، بر اساس شاخص افزایش یا کاهش عملکرد واقعی (ayl)، سودمندی کشت مخلوط (ia)، بیشترین سودمندی بر اساس شاخص کل ارزش نسبی (rvt) و ارزش جانشینی کشت مخلوط (rvi) در کشت مخلوط افزایشی60% لوبیا و بر اساس شاخص ضریب ازدحام نسبی (rcc) در کشت مخلوط افزایشی20 % لوبیا بدست آمد. کلمات کلیدی: سودمندی کشت مخلوط، شاخص ارزیابی کشت مخلوط، کل ارزش نسبی، نسبت برابری زمین